"Biz Birlikte Güçlüyüz!"

MURAT BUKAN : SASANİ İmparatorluğu

MURAT BUKAN : SASANİ İmparatorluğu

Sasani İmparatorluğu( ZAZA DEVLETİ)

Sasani İmparatorluğu
Zazaların Kurduğu İlk İmparatorluk Sasani İmparatorluğu
İmparatorluk
  
II. Hüsrev döneminde Sasani İmparatorluğu (610)
 
 
 
Sasani İmparatorluğu (Sasani Devleti veya Sasaniler) (ساسانیان), dördüncü İran Hanedanlığı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır (224 - 651). Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah (Krallar kralı) III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir.
İmparatorluğun sınırları bugünkü İranIrakErmenistanAfganistanTürkiye'nin doğu bölgesi (Büyük İranolarak bilinen bölge), Suriye'nin bir kısmı, PakistanKafkaslarOrta Asya veArabistan'ın tamamını kapsıyordu.
 II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında MısırÜrdünFilistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu.
 Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.
Sasani dönemi, Geç İlkçağ'ı kapsayarak İran Tarihi'nin en önemli ve etkili dönemlerinden biri olarak kabul edilir. Birçok yönüyle Sasani dönemi, Pers medeniyetinin en önemli başarılarına tanıklık etmiş ve İran'ın müslümanlar tarafından fethedilmesi ve İslamlaşmasından önceki son büyük İran İmparatorluğu olmuştur.
 İran, Roma medeniyetini Sasani döneminde farkedilir şekilde etkilemiştir.  Kültürel etkisi imparatorluk sınırlarının çok ötesine, Batı Avrupa'ya, Afrika'ya, Çin'e ve Hindistan'a kadar ulaşmıştır. Ayrıca bu kültürel etki Avrupa ve Asya ortaçağ sanatının oluşmasında göze çarpan bir rol oynamıştır.
Bu etki erken dönem İslam dünyasına kadar taşındı. Hanedanın kendine has ve aristokratik kültürü, İran'ın fethini bir Pers Rönesansına dönüştürdü.
Daha sonra İslami olarak adlandırılan kültürün, mimarinin, yazımın ve diğer becerilerin çoğu Sasani İranlılarından daha geniş Müslüman dünyasına aktarıldı.
 

Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi

 
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Önemli olaylar ve bölgesel değişimi de içeren Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi.

Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.

I. Erdeşîr'in sikkesi.
I. Şâpûr'un, Valerianus'u küçük düşürdüğü kabartmalı taş.
  • 224 - I. Erdeşîr'in Şehinşah (Şahların Şahı/Kralların kralı) unvanını alması; Sasani hükümdarlığının kurulması.
  • c. 224-240 – Zerdüşt inancı, I. Erdeşîr hükümdarlığında bir iyileşme dönemi yaşar.
  • 230 - Sasani ordusu, Yukarı Mezopotamya'nın Roma tarafından kontrol edilen kısmına saldırdı ve Nisibis'i ele geçirdi ama elinde tutmayı başaramadı.
  • 237-238 - I. Erdeşîr, Doğu Roma vilayetlerine bir başka saldırıya başladı ve Harran ile Nisibis'i işgal etti.
  • 241 - I. Şâpûr'un tac giymesi.
  • c. 242-273 - Mani'nin Persia'da seyahatini yapması.
  • 252-256 - I. Şâpûr'un Doğu Roma vilayetlerine doğru ilerlemesi.
  • c. 259 - I. Şâpûr'un, Valerianus'u yenip, esir alması.
  • c. 260 - I. Şâpûr'un, Doğu Roma vilayetlerine 2. baskını.
  • c. 261 - Palmira hükümdarı OdaenathusAntakya'nın yağmalanmasından dönen muzaffer Pers birliklerini durdurdu, I. Şâpûr'a karşı kayda değer bir fetih gerçekleştirip ve Persleri Fırat’ın ötesine püskürttü.
  • 271 - I. Hürmüz'ün tac giymesi.
  • 273 - I. Behrâm'ın tac giymesi.
  • 274 or 277 - Etkili Zerdüşt başrahibi Kartir tarafından Mani'nin idam edilmesi.
  • 276 - II. Behrâm'ın tac giymesi.
Kartir'i elinde kendi yazıtını tutarken gösteren bir kabartma
Paikuli yazıtının küçük bir parçası; Orta Farsça versiyonu
  • c. 294 - Pers sınırı yanındaki Irak'taki Narseh’in Paikuli yazıtı.
  • 296 - Narseh, Ermenistan'a baskın yaptı, Tiridatis'i kovup ve Romalıları bastırdı.
  • 297- Roma imparatoru Galerius, Narseh'in yaptıklarını geri aldı. Nisibis Antlaşması, Narseh'i Ermenistan ve Mezopotamya'yı terk etmeye zorladı.
  • c. 301 - Ermenistan Krallığı, Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk ulus oldu.
  • 302 - Narseh'in istifası; II. Hürmüz'ün tac giymesi.
  • 309 - II. Şâpûr'un tac giymesi.
  • 325 - II. Şâpûr, Arap halkına saldırdı ve imparatorluğun sınırlarını aşılmaz kıldı.
  • 338 - II. Şâpûr, Narseh tarafından Romalılara verilen beş bölgeyi geri aldı.
  • 348 - II. Şâpûr, Mezopotamya'yı ele geçirdi.
  • c. 360 - Kidarite Krallığı'nın kuruluşu.
  • 363 - Julianus, Pers birlikleri ile yapılan savaşta öldü; teslim alına topraklar ve Nisibis, Persler geri verildi.
  • 376 - Romalılar ile Persliler arasında mütareke imzalandı.
  • 379 - II. Şâpûr'un ölümü ve II. Erdeşîr'in tac giymesi.
  • 383 - III. Şâpûr'un tac giymesi.
  • 399 - I. Yezdicerd'in tac giymesi, Zerdüştçü din adamlarının etkisini kontrol etme çabası ve diğer inançlara karşı hoşgörüsü nedeniyle “Günahkar” olarak adlandırdı.
  • 409 - Hristiyanların halka açık ibadet etmesine ve kendi kiliselerini inşa etmelerine izin verildi.[1]
V. Behrâm'ın sikkesi.
I. Hüsrev tahtta oturuyor.
  • 531 - I. Hüsrev'in tac giymesi.
  • c. 531 - Mazdek takipçilerinin katledilmesi ve çökertilmesi.
  • c. 531 - Tarım, hükûmet, askeri, toplumsal reformlar.
  • c. 531 - Sanskrit yazılmış hikâye kitabı Panchatantra'nın Orta Farsçaya çevrilmesi.
  • 533 - 524 yılında başlayan Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında savaşın sonu.
  • 541 - Lazika SavaşıLazika'yı kontrol altına almak için Bizanslılar ile Sasaniler arasında başladı.
  • c. 554 - I. Hüsrev ile I. Justinianus arasındaki muharebelerin gözlemcisi ve De bello Persico (Latin tr., 1833) yazan, Bizanslı uzman Prokopius öldü.
Aksum-Sasani savaşlarında sahneler
III. Yezdicerd'ın sikkesi.
Paylaş